Upadłość konsumencka

Upadłość konsumencka jest ogłaszaną przez sąd po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego formą oddłużenia niewypłacalnych dłużników. Po nowelizacji przepisów od 2015 roku może zostać orzeczona wyłącznie na wniosek dłużnika, jednak nie jest to rozwiązanie dostępne dla każdego.

fot. Yastremska/bigstockphoto.com

Dłużnik musi bowiem spełnić kilka kryteriów:

• mieszkać i przebywać na stałe na terenie Polski;
• być konsumentem nieprowadzącym działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku, zawieszenie działalności lub też faktyczne zaprzestanie jej prowadzenia nie spełnia więc tego wymogu;
• nie wykonywać swoich bieżących zobowiązań pieniężnych, czyli być niewypłacalnym;
• nie ponosić winy za znalezienie się w stanie niewypłacalności ani też nieprzyczynienie się do zwiększenia stopnia niewypłacalności, przez co należy rozumieć, że jego niewypłacalność nie jest skutkiem jego winy umyślnej ani rażącego niedbalstwa;
• w okresie poprzednich 10 lat nie został skazany za dokonanie czynności z pokrzywdzeniem wierzycieli;
• w tym samym okresie nie mogło nastąpić umorzenie zobowiązań dłużnika w ramach upadłości konsumenckiej.

Ponadto, jeśli wobec dłużnika w ciągu poprzednich 10 lat toczyło się konsumenckie postępowanie upadłościowe, sąd rozpatrując wniosek, weźmie pod uwagę jego przebieg, a jeśli zostało umorzone to czy było to skutkiem winy dłużnika. Jeśli natomiast dłużnik prowadził działalność gospodarczą, a okoliczności i zakres jego obowiązków nakazywały złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, sąd zbada, czy dłużnik się z tego obowiązku wywiązał i czy dokonał tego w przewidzianym czternastodniowym terminie od powstania obowiązku. Wyjątkowo, jeśli dłużnik zaniedbał ten obowiązek, sąd może przychylić się pozytywnie do wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jeśli przemawiają za tym względy humanitarne i względy słuszności.

Nowelizacja przewiduje, że od tego roku wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może zgłosić wyłącznie sam dłużnik. Stosowny wniosek składa się do właściwego sądu, który po przeprowadzeniu postępowania stwierdzi, czy istnieją przesłanki do postawienia konsumenta w stan upadłości. Jeśli sąd przychyli się do wniosku wyda postanowienie, które zostanie ogłoszone w budynku sądu oraz w drodze bezpłatnych obwieszczeń w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Ponadto postanowienie zostanie doręczone dłużnikowi, syndykowi, a także przesłane do ZUS lub KRUS.

Upadłość konsumencka wydaje się łatwym wyjściem na pozbycie się długów, jednak rodzi ona również inne konsekwencje. Przede wszystkim dłużnik z chwilą ogłoszenia upadłości traci prawo do zarządzania swoim majątkiem, a prawo to przechodzi od tej chwili na syndyka. Cały majątek, za wyjątkiem m.in. przedmiotów codziennego użytku, zapasów żywności i opału, przedmiotów niezbędnych do pracy zarobkowej, wchodzi w skład tzw. masy upadłości, która zostanie spieniężona i przeznaczona na spłatę istniejących zobowiązań oraz kosztów postępowania upadłościowego.

Na dłużniku spoczywa więc obowiązek wskazania wszystkich składników majątku, które mogą wejść do masy upadłości, a także udostępnienie tych składników, w tym wyprowadzka z domu czy mieszkania. Zajęciu podlegać będzie również wynagrodzenie otrzymywane z tytułu umowy o pracę. Ponadto dłużnik nie będzie mógł po ogłoszeniu upadłości zawierać zobowiązań zwiększających jego obciążenia finansowe, a jedynie drobne umowy życia codziennego. W przypadku dłużników pozostających w związku małżeńskim między nim a współmałżonkiem powstanie rozdzielność majątkowa. Pewne czynności prawne, które zostały dokonane w roku poprzedzającym zgłoszenie winsoku o ogłoszenie upadłości będą uznane za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, np. umowa darowizny, sprzedaży czy obciążenia majątku.

Ważne również, że z dniem ogłoszenia upadłości wszystkie zobowiązania dłużnika stają się natychmiastowo wymagalne, upadłość nie może bowiem dotyczyć jedynie ich części.