Prawa i obowiązki świadka w sądzie

Jeśli skrzynce pocztowej znajdziesz wezwanie do sądu, to musisz wiedzieć, jakie masz w tej sytuacji prawa i obowiązki. Wszystkie regulowane kodeksem postępowania cywilnego oraz kodeksem postępowania karnego prawa i obowiązki świadka w sądzie opisujemy poniżej.

fot. nruboc/bigstockphoto.com

Prawa świadka w sądzie

Każdy powołany do bycia świadkiem w sądzie w procesie karnym ma prawo do odmowy składania zeznań. Warunkiem do tego jest jednak bycie bliską osobą dla jednej ze stron lub uczestników postępowania (małżonkowie stron oraz ich wstępni i zstępni, czyli rodzice, dziadkowie, dzieci i wnuki, rodzeństwo, powinowaci w tej samej linii lub stopniu). Prawo odmowy zeznań nie przysługuje w:

• sprawach o ustalenie ojcostwa,
• sprawach o rozwiązanie adopcji,
• sprawach o zaprzeczenie ojcostwa,
• sprawach o unieważnienie lub rozwiązanie małżeństwa.

Świadek w sądzie ma również prawo do odmowy udzielenia odpowiedzi na konkretne pytanie, jeżeli ta odpowiedź mogłaby narazić jego lub bliską mu osobę na odpowiedzialność karną, łączyć się z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej bądź spowodować szkodę majątkową.

Kolejnym uprawnieniem przy powołaniu na świadka jest prawo do dnia wolnego od pracy. Tego rodzaju przywilej przysługuje świadkowi na podstawie wezwania do sądu albo adnotacji sekretariatu sądu na takim wezwaniu.

Bycie świadkiem wiąże się także z możliwością ubiegania się o zwrot wydatków poniesionych na dojazd do sądu i powrót z niego oraz prawo do zwrotu równowartości utraconego w tym czasie zarobku. W celu uzyskania zwrotu za wymienione koszty trzeba zażądać takiego zwrotu już na sali sądowej bądź też nie później niż na drugi dzień po rozprawie.

Obowiązki świadka w procesie sądowym

Najważniejszym obowiązkiem świadka w procesie sądowym jest stawienie się na nim oraz złożenie zeznań. Jeżeli świadek nie podejmie się tego obowiązku, to sąd może zadecydować o grzywnie (nawet do 10 tysięcy zł) lub doprowadzeniu świadka przed sąd w celu złożenia zeznań.

Obowiązkowe jest też złożenie przyrzeczenia o mówieniu prawdy, choć nie obowiązuje ono małoletniego do 17 roku życia oraz osoby skazanej za składanie fałszywych zeznań. Za składanie fałszywych zeznań grozi pozbawienie wolności do lat trzech. Jedynym argumentem na uniknięcie odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań jest to, że zeznania nie mają wpływu na rozstrzygnięcie sprawy bądź gdy sprostuje się zeznanie przed nieprawomocnym rozstrzygnięciem procesu.

Pamiętaj, że jeśli już dostaniesz wezwanie sądowe, to nie wolno go zlekceważyć. Wezwany w charakterze świadka zawsze musi stawić się w określonym w wezwaniu sądowym miejscu oraz czasie. W przypadku osób dotkniętych chorobą bądź kalectwem przesłuchanie może odbyć się w miejscu, gdzie te osoby przebywają. Do przesłuchania świadka, który w stopniu komunikatywnym nie włada językiem polskim sąd może ustanowić tłumacza.