Jak działa komornik?

Zawód komornika jest zawodem zaufania publicznego, wykonywanym w oparciu o istniejące przepisy prawne, w tym głównie ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji oraz kodeksy postępowania cywilnego.

fot. kadmy/bigstockphoto.com

Komornicy działają w rewirach sądów rejonowych, a do ich podstawowych zadań należy m.in.:

• wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach o należności pieniężne i roszczenia niepieniężne, a także zabezpieczenie tych roszczeń,
• wykonywanie innych tytułów wykonawczych i egzekucyjnych, jeśli podlegają wykonaniu bez uprzedniego nadania klauzuli wykonalności, wydawanych na podstawie przepisów szczegółowych,
• doręczanie zawiadomień, obwieszczeń i innych dokumentów wskazanych w przepisach za zwrotnym potwierdzeniem odbioru,
• sprawowanie nadzoru nad licytacjami publicznymi,
• poszukiwanie majątku dłużnika na wniosek wierzyciela,
• zabezpieczenie spadku i sporządzenie inwentarza.

Postępowanie egzekucyjne rozpoczyna się od wniosku egzekucyjnego, który do właściwego komornika wnosi wierzyciel wraz z tytułem wykonawczym. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wierzyciel ma dowolność w wyborze komornika, poza egzekucjami z nieruchomości. Te bowiem prowadzone są przez komornika, w którego obszarze właściwości miejscowej nieruchomość jest położona. Komornik podejmuje działania, które wierzyciel wskaże we wniosku egzekucyjnym, a o wszystkich podejmowanych czynnościach i ich wynikach ma obowiązek powiadomić strony postępowania.

Pierwszym etapem jest zarejestrowanie sprawy, oszacowanie wstępnych opłat egzekucyjnych oraz wezwanie wierzyciela do zapłaty zaliczki na wydatki. Opłata ta, podobnie jak inne uiszczane na potrzeby egzekucji przez wierzyciela, zostają wliczone do sumy wierzytelności i są egzekwowane w trakcie postępowania. Po uiszczeniu zaliczki przez wierzyciela komornik podejmuje kroki w celu ujawnienia majątku dłużnika, tj. wysyła zapytania do pracodawcy, banków za pomocą systemu Ognivo, zapytania do Urzędu Skarbowego, ZUS, Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców oraz właściwego wydziału geodezji, a także w inne miejsca wskazane przez wierzyciela we wniosku egzekucyjnym. Jeśli zwrotne odpowiedzi będą pozytywne, komornik dokonuje zajęcia wskazanych składników majątku. Dodatkowo komornik może dokonać czynności terenowych w miejscu zamieszkania dłużnika oraz w miejscu prowadzenia przez niego działalności i zająć tam wszystkie nadające się do egzekucji ruchomości, czy też inne składniki majątku, które zostaną w trakcie tych czynności ujawnione.

Po dokonaniu zajęcia zobowiązane podmioty przekazują komornikowi znajdujące się na koncie dłużnika środki. Ich przekazanie następuje jednorazowo, lub cyklicznie, jeśli dokonywane jest potrącenie z wypłacanego dłużnikowi świadczenia, tj. emerytury, renty czy wynagrodzenia, lub jeśli na konto wpływają kolejne środki. Po ich otrzymaniu komornik dokonuje rozliczenia, z pierwszeństwem księgowania na koszty egzekucji, koszty sądowe i odsetki, a następnie przelewa pieniądze na konto wierzyciela, ewentualnie dzieli proporcjonalnie lub zgodnie z planem podziału, jeśli wierzycieli jest kilku. Jeśli wśród nich znajdują się wierzyciele uprzywilejowani, otrzymają oni pieniądze w pierwszej kolejności.

Równolegle z tymi czynnościami, komornik dokonuje opisu i oszacowania majątku ruchomego i zleca biegłemu dokonanie opisu i oszacowania nieruchomości, jeśli takie zostały zajęte. Następnie sprzedaje je w drodze licytacji. Otrzymane w ten sposób środki dzielone są między wierzycieli.

Jeśli jednak w trakcie postępowania nie uda się odnaleźć majątku mogącego być przedmiotem egzekucji, lub też ujawniony majątek okazał się niewystarczający na pokrycie zobowiązań, wtedy komornik wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania.