Przywileje pracownicze kobiet w ciąży

Kobiety w ciąży są pracownikami podlegającymi szczególnej ochronie ze względu na swój stan. Od kiedy pracownica przedstawi pracodawcy zaświadczenie lekarskie potwierdzające, że jest w ciąży, od rozpoczęcia się trzeciego miesiąca może korzystać ze wszystkich związanych z tym praw i udogodnień.

Celem takich regulacji jest przede wszystkim ochrona zdrowia i bezpieczeństwa matki oraz jej nienarodzonego dziecka.

fot. piksel/bigstockphoto.com

Jednym z najważniejszych przywilejów ciężarnych pracownic jest ochrona stosunku pracy łączącego ją z pracodawcą, który nie może zostać rozwiązany w trakcie ciąży. Pracodawca nie może więc umowy o pracę wypowiedzieć ani rozwiązać w okresie od kiedy został przez pracownicę o ciąży poinformowany. Wyjątkiem są okoliczności, które uzasadniają rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia, a które powstały z winy pracownicy, jeśli reprezentująca ją organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Jeśli natomiast umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, a także na okres próbny przekraczający miesiąc, a termin jej rozwiązania przypadłby na dzień po upływie trzeciego miesiąca ciąży, umowa ulega przedłużeniu do dnia porodu.

Ponadto przepisy kodeksu pracy ściśle regulują czas pracy, w jakim może być zatrudniona ciężarna. Kobieta taka nie może pracować w godzinach nadliczbowych i jest to zakaz bezwzględny. Oznacza to, że jego złamanie nie może być uzasadnione szczególnymi potrzebami pracodawcy, a także koniecznością przeprowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony zdrowia lub życia ludzkiego, ochrony mienia, środowiska czy usunięcia awarii. Pracownica w ciąży nie może również pracować w godzinach nocnych, a jeśli jej dotychczasowe obowiązki wykonywane były właśnie o tej porze, to pracodawca zobowiązany jest do zmiany grafiku pracy tak, by możliwe było wykonywanie pracy poza porą nocą. Jeśli jednak zmiana taka jest niecelowa lub niemożliwa, powinien on przenieść ciężarną do innej pracy, która nie musi być wykonywana w porze nocnej. Osoba taka nie może również pracować w przerywanym trybie pracy.

Pracodawca przed wysłaniem w delegację kobiety w ciąży musi uzyskać jej jednoznaczną zgodę, jeśli wyjazd ten odbywa się poza stałe miejsce pracy. Niewyrażenie zgody nie może skutkować dla pracownicy żadnymi konsekwencjami.

Kobiecie w ciąży przysługuje również prawo do zwolnienia od pracy na badania lekarskie zlecone przez lekarza, które przeprowadzane są w związku z ciążą, jeśli nie jest możliwe przeprowadzenie ich poza godzinami pracy. Do okresu zwolnienia zalicza się czas badania, a także czas niezbędny na dojazd do miejsca ich wykonywania i z powrotem, a także czas potrzebny na inne ewentualne czynności mające związek z badaniem. Podczas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zatrzymuje prawo do otrzymania wynagrodzenia w pełnej wysokości.

Należy pamiętać, że wszystkie powyższe przywileje kodeks pracy gwarantuje kobietom pozostającym w stosunku pracy, czyli zatrudnionym na umowie o pracę. Nie są więc objęte ochroną ciężarne pracujące na podstawie umów cywilno-prawnych.